Lễ hội Ná Nhèm rước cái đuôi
Tàng Thinh ai dám gọi là buồi
Bắc Sơn nức tiếng nơi miền ngược
Xứ Lạng vang rền khắp mạn xuôi
Có phải mồm treo cò chẳng cứng
Hay là bụng đói nõ mềm chuôi
Ngày xưa các cụ nào khiêng chuối
Nắng cực bây giờ trẻ vác buôi
Lễ hội Ná Nhèm - Nét độc đáo văn hóa người Tày
Lễ hội Ná Nhèm là một lễ hội truyền thống của người Tày ở xã Trấn Yên, huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn. Lễ hội được tổ chức hàng năm vào ngày Rằm tháng Giêng âm lịch, nhằm tưởng nhớ công lao của các vị thần linh, Thành hoàng đã có công giúp đỡ dân làng đánh giặc giữ làng, cầu mong cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, dân làng no ấm, hạnh phúc.
Các hoạt động trong lễ hội Ná Nhèm bao gồm:
Lễ tế Thành hoàng: Đây là lễ chính của hội, được tổ chức tại đình làng. Lễ tế được tổ chức trang trọng, với sự tham gia của các vị bô lão, các bậc trưởng lão trong làng và đông đảo người dân. Trong lễ tế, người dân dâng hương, hoa, lễ vật lên các vị thần linh, Thành hoàng, cầu mong cho họ phù hộ cho dân làng được bình an, thịnh vượng.
Lễ rước kiệu Thành hoàng: Sau lễ tế, kiệu Thành hoàng được rước vòng quanh làng, để cầu mong cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Trong lễ rước, người dân vui múa hát, rước kiệu Thành hoàng với niềm tin rằng sẽ được thần linh phù hộ cho cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Trò diễn Ná Nhèm: Đây là hoạt động đặc sắc nhất của lễ hội. Trong trò diễn, các nam thanh niên trong làng sẽ bôi nhọ lên mặt, hóa trang thành những người lính đánh giặc. Họ sẽ múa hát, biểu diễn những điệu múa dân gian truyền thống, thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí bảo vệ quê hương của dân tộc Tày.
Trò diễn Ná Nhèm được chia làm hai phần chính: phần múa hát và phần đánh trận giả. Trong phần múa hát, các nam thanh niên sẽ múa hát những điệu múa dân gian truyền thống của người Tày, như: múa Sli, múa Sạp, múa Tương Pả,... Phần đánh trận giả là phần diễn lại cuộc chiến đấu của dân làng chống lại giặc xâm lược. Trong phần này, các nam thanh niên sẽ sử dụng các vũ khí thô sơ như gậy, dao, kiếm,... để đánh nhau với nhau.
Lễ hội Ná Nhèm là một lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa của người Tày. Lễ hội không chỉ là dịp để tưởng nhớ công lao của các vị thần linh, Thành hoàng, mà còn là dịp để người dân giao lưu, gắn kết tình làng nghĩa xóm.
Bên cạnh những hoạt động chính kể trên, trong lễ hội Ná Nhèm còn có các hoạt động khác như: thi đấu thể thao, thi đấu văn nghệ,... Đây là những hoạt động giúp cho lễ hội thêm phần náo nhiệt và sôi động.
Lễ hội Ná Nhèm là một lễ hội đặc sắc, mang đậm bản sắc văn hóa của người Tày. Lễ hội đã góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam.
Trong lễ hội Ná Nhèm, hình ảnh các nam thanh niên bôi nhọ lên mặt để hóa trang thành những người lính đánh giặc là một hình ảnh đặc trưng và ấn tượng. Hình ảnh này thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí bảo vệ quê hương của dân tộc Tày.huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam.