Bộ hạ cục phân nhằng nhắng nhặng
Sở Ngành chỉ đạo ắng ằng ăng
Dân đen thấp cổ mồm ăng ẳng
Thân chó phận gà chớ có hăng
Có những buổi tối, tôi ngồi xem lại hóa đơn điện, nước, rồi thở dài. Hóa đơn tháng này lại cao hơn tháng trước, mà tôi thì chẳng dùng gì nhiều hơn. Đang thắc mắc không hiểu do đâu, thì tình cờ lướt mạng bắt gặp một bài thơ ngắn mang tên “Tăng”.
Bài thơ chỉ vỏn vẹn vài dòng, nhưng đọc xong, tôi cứ gật gù mãi:
“Thuốc đã lên rồi nước biết chăng
Ga vòi thêm giá điện đòi tăng
Tinh thần hoài cổ xăng đôn giá
Quán triệt cưỡi lừa mặc sức nhăng
Bộ hạ cục phân nhằng nhắng nhặng
Sở Ngành chỉ đạo ắng ằng ăng
Dân đen thấp cổ mồm ăng ẳng
Thân chó phận gà chớ có hăng”
Nghe thì buồn cười, vần điệu dí dỏm, nhưng càng nghĩ lại càng thấy… đúng. Đúng đến từng câu chữ, đúng với cuộc sống chúng ta đang trải qua ở Việt Nam năm 2025.
Bài thơ như một tấm gương phản chiếu xã hội: vật giá leo thang, quản lý chồng chéo, người dân thấp cổ bé họng, chỉ biết kêu lên vài tiếng cho nhẹ lòng. Và tôi nghĩ, có lẽ không ít bạn cũng sẽ tìm thấy chính mình trong những câu chữ châm biếm mà thấm thía này.
Giá cả leo thang – chuyện thường ngày ở huyện
Khi thuốc men không còn rẻ nữa
Câu mở đầu: “Thuốc đã lên rồi nước biết chăng” nghe có vẻ nhẹ nhàng, nhưng thực ra là nỗi lo lớn. Tôi có một người bạn làm điều dưỡng ở bệnh viện công, bạn kể: “Thuốc tăng giá liên tục, nhiều loại trước đây bảo hiểm chi trả hầu hết thì giờ người bệnh phải bù thêm. Có bệnh nhân than ‘uống thuốc còn lo hơn bệnh’ vì tiền không kham nổi.”
Thật ra, đâu chỉ có bệnh viện, ngay cả ra nhà thuốc tư nhân cũng thấy rõ sự thay đổi. Một vỉ thuốc ho, thuốc cảm bình thường trước đây khoảng 15–20 nghìn, giờ đã đội lên 25–30 nghìn. Với người có thu nhập khá, con số đó chẳng đáng là bao. Nhưng với công nhân, lao động tự do, hay người bệnh mãn tính phải dùng thuốc thường xuyên, đó là gánh nặng thật sự.
Điện, nước, gas – ba ông lớn cùng nhau “tăng”
Câu tiếp: “Ga vòi thêm giá điện đòi tăng”. Thật sự, cái cảm giác đầu tháng cầm hóa đơn điện nước chẳng khác gì mở bao lì xì… mà toàn lì xì ngược cho Nhà nước.
Điện thì cứ đến mùa nóng lại bàn chuyện điều chỉnh. Gas thì mỗi lần giá xăng dầu nhích là lập tức tăng theo. Nước tưởng chừng ổn định, nhưng nhiều địa phương cũng đã đề xuất tăng giá để “đảm bảo chi phí vận hành”.
Có lần tôi đọc được một bình luận của cư dân mạng: “Không biết khi nào oxy cũng bắt đầu tính phí theo bậc thang?” – nghe thì mỉa mai, nhưng lại khiến người ta phải nghĩ.
Xăng tăng giá – hiệu ứng domino đè lên vai dân
Một lít xăng, ngàn nỗi lo
“Tinh thần hoài cổ xăng đôn giá”. Thật sự, trong tất cả các loại “tăng”, xăng tăng giá là thứ khiến người dân cảm nhận rõ nhất. Bởi mỗi lần xăng tăng, là mọi thứ khác cũng tăng theo: từ bát phở sáng, cốc trà đá đến tiền ship hàng online.
Tôi còn nhớ, hồi tháng 3 năm nay, xăng tăng thêm 800 đồng/lít. Ngay ngày hôm sau, cô bán bún đầu ngõ tăng giá thêm 2 nghìn/bát. Chị bán hàng online cũng nhắn khách: “Anh/chị thông cảm, phí ship tăng chút do xăng tăng.” Cứ thế, một lít xăng lan ra hàng chục khoản chi tiêu khác, không cách nào tránh được.
“Hoài cổ” trong chính sách?
Điều thú vị là trong thơ lại dùng cụm từ “tinh thần hoài cổ”. Tôi hiểu như một sự mỉa mai: chính sách thì cứ nói cải cách, đổi mới, nhưng cách làm vẫn cũ kỹ, theo lối mòn. Xăng tăng giá lúc nào cũng có lý do nghe quen tai: “theo thị trường thế giới”, “đảm bảo cân đối quỹ bình ổn”… Nhưng rốt cuộc, người chịu trận vẫn là dân.
Quán triệt cưỡi lừa – khẩu hiệu nhiều hơn hành động
“Quán triệt cưỡi lừa mặc sức nhăng” – một hình ảnh rất châm biếm. Ở đây, “quán triệt” gợi nhớ đến những buổi họp, những khẩu hiệu rầm rộ. Nhưng “cưỡi lừa mặc sức nhăng” lại cho thấy sự chậm chạp, ì ạch, chỉ nói nhiều chứ chẳng mấy khi làm đến nơi đến chốn.
Tôi đã từng dự vài cuộc họp của cơ quan địa phương. Nói thật, nhiều khi họp xong về mà chẳng hiểu vấn đề chính là gì. Nào là “quyết liệt thực hiện”, “kiên trì phấn đấu”, “khẩn trương rà soát”... nhưng đến lúc hỏi cụ thể: “Bao giờ làm? Ai làm? Làm như thế nào?” thì không ai trả lời rõ.
Cái này người dân gọi vui là “bệnh khẩu hiệu”. Nghe thì kêu, nhưng đời sống thực tế vẫn vậy, chẳng có gì thay đổi.
Bộ hạ, cục, sở ngành – rối rắm như mớ bòng bong
“Bộ hạ cục phân nhằng nhắng nhặng
Sở Ngành chỉ đạo ắng ằng ăng”
Đọc câu này, tôi bật cười. Nhưng rồi nghĩ lại, thấy đúng quá. Ở ta, cái gì cũng có cục, có vụ, có ban, có sở. Nhiều khi cùng một vấn đề, chục cơ quan nhảy vào, chỉ đạo chồng chéo, cuối cùng dân thì chẳng biết nghe ai.
Ví dụ: chuyện an toàn thực phẩm. Bộ Y tế quản lý, Bộ Công Thương quản lý, Bộ Nông nghiệp cũng quản lý. Đến lúc có vụ ngộ độc, báo chí hỏi, thì mỗi nơi đẩy cho nhau. Người dân thì chỉ biết thắc mắc: “Thế ai mới thật sự chịu trách nhiệm?”
Nhiều nhà nghiên cứu từng nói: bộ máy hành chính cồng kềnh như vậy không chỉ tốn kém mà còn làm giảm hiệu quả. Nhưng năm này qua năm khác, vẫn chưa thay đổi được bao nhiêu.
Dân đen thấp cổ – tiếng kêu ai nghe?
Hai câu cuối của bài thơ thực sự đắt giá:
“Dân đen thấp cổ mồm ăng ẳng
Thân chó phận gà chớ có hăng”
Nhiều lúc, tôi thấy mình đúng là như vậy. Người dân có kêu, cũng chỉ như tiếng chó sủa – “ăng ẳng” vang lên rồi tắt ngấm, chẳng ai quan tâm. Muốn phản đối, muốn chất vấn, cũng khó vô cùng.
Tôi có một chị bạn làm công nhân khu công nghiệp. Chị kể: “Xăng tăng, điện tăng, tiền thuê trọ cũng tăng. Lương tăng thì có tăng, nhưng chẳng theo kịp. Mỗi tháng đi làm về chỉ biết thở dài. Có than thở với chủ nhà, họ bảo cũng phải tăng vì giá điện giá nước lên. Thế là chẳng trách được ai, chỉ biết cười cho qua.”
Đúng là “thân chó phận gà” – luôn ở thế yếu, luôn dễ bị chèn ép. Và câu “chớ có hăng” nghe vừa buồn cười, vừa chua chát: như một lời nhắc nhở, “đừng phản kháng, kẻo rước họa vào thân.”
Liên hệ thực tế Việt Nam 2025 – bức tranh nhiều gam trầm
Xăng dầu và điện – tác động dây chuyền
Năm 2025, giá xăng dầu vẫn là chủ đề nóng. Cứ mỗi lần tăng giá, mạng xã hội lại dậy sóng. Người dân không chỉ lo tiền đổ xăng, mà lo tất cả những gì liên quan đến vận tải, hàng hóa đều đội giá.
Điện cũng vậy. Việc điều chỉnh theo bậc thang khiến nhiều hộ gia đình kêu trời, nhất là vào mùa nắng nóng. Một số doanh nghiệp nhỏ than phiền, chi phí điện tăng khiến sản xuất bị ảnh hưởng, trong khi sức mua của thị trường lại giảm.
Y tế, giáo dục, bảo hiểm – những khoản chi ngày càng lớn
Ngoài điện nước, người dân còn chịu thêm nhiều khoản chi khác: học phí cho con tăng, viện phí tăng, bảo hiểm y tế cũng thay đổi mức đóng. Có người nói vui: “Đi làm chỉ để nuôi tiền điện, tiền học và tiền thuốc.”
Đời sống người lao động – gồng mình chống chọi
Công nhân, người lao động tự do là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Thu nhập vốn đã không cao, lại bấp bênh, trong khi chi phí cứ tăng liên tục. Họ phải cắt giảm nhiều nhu cầu thiết yếu, từ bữa ăn đến việc chăm sóc sức khỏe.
Tiếng nói trên mạng xã hội – “ăng ẳng” hiện đại
Nếu như ngày xưa, người dân chỉ biết than thở với nhau, thì nay có Facebook, TikTok, Zalo. Người ta đăng bài, làm video, viết status để phản ánh bức xúc.
Tôi đã xem nhiều clip TikTok quay cảnh một bác xe ôm nói: “Xăng tăng, khách ít, chạy cả ngày chẳng đủ ăn.” Clip ấy viral, hàng trăm nghìn lượt xem. Nhưng rồi sao? Sau vài ngày, nó trôi vào quên lãng. Vấn đề vẫn ở đó, chưa ai giải quyết.
Nhiều khi, tiếng nói của dân trên mạng xã hội cũng chỉ như câu thơ đã nói: “ăng ẳng” – vang lên ồn ào, nhưng không đủ sức thay đổi điều gì.
Tâm sự cá nhân – những lần “choáng” với hóa đơn và cây xăng
Để bài viết không chỉ là phân tích khô khan, tôi chia sẻ vài trải nghiệm thật:
-
Tháng trước, hóa đơn điện nhà tôi tăng gần 300 nghìn so với cùng kỳ. Tôi kiểm tra kỹ, chẳng có thiết bị nào dùng thêm. Hỏi ra mới biết do mức bậc thang mới áp dụng.
-
Đi đổ xăng, thấy 500 nghìn không còn đủ đầy bình như trước. Mỗi lần rút ví lại thêm một lần nhói.
-
Mua thuốc cảm cho cả nhà sau đợt ốm, tốn gần gấp đôi so với năm ngoái.
Những trải nghiệm nhỏ đó, cộng lại thành một cảm giác chung: chi tiêu ngày càng nặng nề, mà thu nhập thì vẫn vậy.
Kết: Tăng là xu thế, nhưng lòng dân cần được lắng nghe
Bài thơ “Tăng” không chỉ là những câu chữ vần vè. Nó là tiếng lòng của hàng triệu người dân Việt Nam năm 2025 – những người đang vật lộn với chi phí sinh hoạt, với bộ máy hành chính rườm rà, với tiếng nói bị xem nhẹ.
Tăng giá là chuyện tất yếu trong nền kinh tế thị trường. Nhưng cái cần là sự minh bạch và sự thấu hiểu. Khi có chính sách tăng giá, hãy nói rõ tại sao, tăng bao nhiêu, và có giải pháp gì để hỗ trợ người thu nhập thấp.
Nếu không, người dân chỉ biết tiếp tục “ăng ẳng” – kêu trong vô vọng, rồi cam chịu trong chua chát.
Bạn có thấy mình trong bài thơ này?
Đọc đến đây, chắc hẳn bạn cũng có ít nhiều trải nghiệm với “tăng giá” trong năm nay. Hãy chia sẻ trong phần bình luận:
-
Bạn có câu chuyện nào về hóa đơn điện, xăng, thuốc men, học phí… khiến bạn “choáng”?
-
Bạn nghĩ giải pháp nào có thể giúp người dân bớt khổ hơn khi giá cả liên tục leo thang?
Biết đâu, chính những tiếng nói nhỏ bé của chúng ta, khi cộng lại, sẽ trở thành một tiếng nói đủ lớn để được lắng nghe.
