Một bà khiếu kiện bốn thằng trông
Khen đám âm binh đảm tựa...chồng
Khiếu kiện sướng đời như thế đấy
Đơn từ khổ sở có như không !
Bài thơ "Một bà bốn ông" là một tác phẩm mang đậm tính trào phúng, châm biếm xã hội với ngòi bút sắc sảo, hài hước. Dưới đây là phân tích và bình luận về bài thơ:
1. Phân tích bài thơ
Câu 1: "Một bà khiếu kiện bốn thằng trông"
"Một bà khiếu kiện": Gợi hình ảnh một người phụ nữ kiên trì, có thể vì bất công mà đi đòi lẽ phải.
"Bốn thằng trông": Ám chỉ những người đàn ông (có thể là quan chức, người có quyền lực) đang giữ vai trò "trông coi" nhưng lại không làm tròn trách nhiệm.
→ Tạo ra sự đối lập giữa một người phụ nữ nhỏ bé và bốn kẻ có quyền lực, cho thấy sự bất cân xứng trong xã hội.
Câu 2: "Khen đám âm binh đảm tựa... chồng"
"Âm binh": Có thể hiểu theo nghĩa bóng là những kẻ hèn nhát, giả dối, chỉ biết núp bóng quyền lực.
"Đảm tựa chồng": Châm biếm việc những kẻ này chỉ tỏ ra mạnh mẽ, dũng cảm như chồng (người đàn ông trong nhà) nhưng thực chất là hèn nhát.
→ Lời khen mỉa mai, phơi bày bản chất yếu đuối, vô trách nhiệm của những kẻ có chức quyền.
Câu 3: "Khiếu kiện sướng đời như thế đấy"
"Khiếu kiện sướng đời": Có thể hiểu theo hai lớp nghĩa:
Nghĩa đen: Người đi khiếu kiện (bà) có thể cảm thấy "sướng" vì được đấu tranh, được lên tiếng.
Nghĩa châm biếm: Thực tế, việc khiếu kiện chẳng đem lại kết quả gì, chỉ là trò hề của xã hội, khiến người ta phải tự an ủi mình.
→ Thể hiện sự bế tắc, mỉa mai của những người dân thường khi đối mặt với bộ máy quan liêu.
Câu 4: "Đơn từ khổ sở có như không!"
"Đơn từ khổ sở": Những giấy tờ, đơn thưa kiện chất chồng nhưng chẳng được giải quyết.
"Có như không": Sự vô nghĩa của thủ tục hành chính, sự thờ ơ của những người có trách nhiệm.
→ Câu thơ như một tiếng thở dài chua chát về tình trạng tham nhũng, vô trách nhiệm trong xã hội.
2. Bình luận
Giọng điệu trào phúng, đả kích: Bài thơ sử dụng ngôn ngữ dân dã, cách nói mỉa mai để phê phán thói quan liêu, tham nhũng.
Hình ảnh đối lập: Một bà (yếu thế) vs. bốn ông (quyền lực) → phản ánh sự bất công trong xã hội.
Tính thời sự: Dù không rõ tác giả và thời điểm sáng tác, nhưng bài thơ vẫn rất phù hợp với xã hội hiện đại, nơi người dân vẫn phải vật lộn với thủ tục rườm rà và sự thiếu trách nhiệm của một bộ phận quan chức.
Tư tưởng nhân văn: Dù châm biếm, bài thơ vẫn thể hiện sự đồng cảm với những người dân thấp cổ bé họng, phải đối mặt với bộ máy công quyền vô cảm.
Kết luận
Bài thơ "Một bà bốn ông" tuy ngắn gọn nhưng chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa, vừa hài hước vừa đau xót. Nó không chỉ là lời châm biếm sâu cay mà còn là tiếng lòng của những người dân thường trong xã hội còn nhiều bất cập. Tác phẩm này có giá trị không chỉ về mặt văn chương mà còn về mặt xã hội, khi nó phản ánh một thực trạng cần thay đổi.
